مشاهدات يك ايراني در مالزي 7
عليرغم طولاني بودن زمان دادرسي كه گاه ممكن است تا دو سال متهم در زندان بماند و مجازات اعدام
عليرغم طولاني بودن زمان دادرسي كه گاه ممكن است تا دو سال متهم در زندان بماند و مجازات اعدام
درباره عكاسي طبيعت و حياتوحش
عدهاي گمان ميكنند عكاسي از طبيعت و حياتوحش
كار بسيار سادهاي است؛ كافي است با دوربين به منطقهاي به نسبت بكر رفت و
تعداد بيشماري عكس زيبا سوغات آورد. شايد همين تصور و گمان غلط باعث شده
عدهاي از نوآموزان رشته عكاسي به شيوه دشوار تصويربرداري از طبيعت و
حياتوحش، عكاسي گل و بلبل بگويند. آفريقا را در اين ارتباط ميتوان از
ساير نقاط جهان مجزا كرد. جانوران به حضور توريستها و افراد خو گرفتهاند و
تصويربرداري از آنها با مشكلات كمتري روبهروست. با اين حال ثبت عكسي
يگانه و منحصر به فرد از حياتوحش اين منطقه نيز به راحتي عملي نيست.
براي ثبت
هر بار از حوالي برجهاي دوقلوي كوالالامپور عبور ميكنم عدهاي را ميبينم
مشغول عكاسي از اين بناي عظيم. اين سازه چنان حضور پرصلابتي دارد كه همه
كس را به تماشا وا ميدارد و بعد از واقعه 11 سپتامبر لقب بلندترين
«برجهاي دوقلوي» جهان را به خود اختصاص دادهاند.
شايد براي شماري از گردشگران چندان مهم نباشد كه وزن هر يك از برج ها 300
هزار تن و زيربناي آن بيش از 18 هزار متر مربع است. شايد براي آنان حتي مهم
نباشد كه 5/2 ميليارد دلار صرف ساخت اين بنا شده است. اما براي بسياري
حضور در برج و بالا رفتن از آن وسوسهبرانگيز است. اين وسوسه به جان من هم
افتاد و يك روز تصميم گرفتم بالا رفتن تا ارتفاع 177 متري آن را تجربه كنم.
در اين ارتفاع دو برج با پلي كه طول آن بيش از 58 متر است به هم وصل
ميشوند.
قبل از رفتن به برج سعي كردم كمي درباره آن اطلاعاتي به دست بياورم. در وبسايت «پتروناس تاورز»PETRONAS Twin Towers
درباره اين بنا نوشته شده: «وقتي درهاي
حفاظت از منابع طبيعي اين روزها با پرسشهاي جديدي روبهروست؛ آيا لازم است
به هر قيمتي از طبيعت پاسداري و از دگرگوني آن جلوگيري كرد؟ اين كار آيا
دستاندازي در نظام تكامل نيست؟
اين قبيل پرسشها معمولا از جانب افرادي ابراز ميشود كه حفظ محيطزيست در
كشورهايشان با كمترين چالشها روبهروست و به قول مشهور، نفسشان از جاي
گرم در ميآيد. در سرزمينهايي نظير ايران، حفاظت از داشتههاي تاريخي و
فرهنگي كه با هويت و تمدن ساكنان آنها در ارتباط است دردسرهاي عظيمي پيشرو
دارد چه رسد به منابع طبيعي و محيطزيست. وقتي اشياي تمدن باستاني جيرفت
به طرفهالعيني چپو ميشود انتظار گزافي است كه چپوگران و شركا،
پر و بال نرها در فصل توليد مثل به طور شگفتانگيزي تغيير ميكند؛ قسمت
شكمي به رنگ مشكي و بالها و پشت بدنشان به رنگ سرمهاي متاليك در ميآيد.
در اين زمان ممكن است با پرنده ديگري به نام Loten's Sunbird اشتباه گرفته
شود. اما اندازه اين پرنده از شهدخور اندكي بزرگتر و نوك خميدهتر و
بلندتري دارد، لك زردي زير بال دارد و سينهاش نه سياه بلكه بلوطي است اما
فقط در شرايط نوري مناسب رنگ آن قابل تشخيص است.
رنگ پر و بال شهدخور نر در ساير مواقع (به جز فصل توليدمثل) خيلي به
مادهها شبيه است. در اين زمان تنها نشانه تشخيص جنسيت اين پرندهها نواري
است تيره كه از زيرگلو تا سينه نرها امتداد يافته است و مادهها فاقد
آنند. همچنين قسمت پشتي بدن مادهها قهوهاي-زيتوني و قسمت شكمي زيتوني-زرد
است كه در قسمت گلو و سينه تيرهتر و
توسعه بدون زيرساخت
پيش از آمدن به مالزي تصور ديگري از اين كشور داشتم. وبسايتها و تبليغات
مختلف از كشوري توسعه يافته حكايت ميكرد كه با سرعت در حال كم كردن فاصله
خود با جوامع توسعه يافته است. حتي اين كشور را بعد از ژاپن بزرگترين
چهارراه سايبري آسيا لقب دادهاند. با اين حال آشنايي بيشتر با بخشهايي از
آن و نيز گفتوگو با مالزياييها زواياي ديگري را برايم روشن كرد. برخي از
اين عده ميگويند آهنگ توسعه كشورشان چند سالي است كه به شدت كند شده و
هر آن چه اكنون نشانهاي از پيشرفت به شمار ميآيد ماحصل زحمات دولتي است
كه 20 سال در راس امور بوده است.
در ايران مونوريل، فرودگاه وسيع و مدرن، و مهمتر از همه برجهاي دوقلوي
مشهور و 600 هزار تُني مالزي نداريم. اما واقعيتهاي ديگري در مالزي وجود
دارد كه توجه به آنها نشان ميدهد بين كشور ما و اين سرزمين استوايي اختلاف
چنداني نيست.
مثلي كهنه است كه آزموده را آزمودن خطاست. اين گزاره همچنان در سرزمين ما كاربردي
ندارد. اختراع دوباره چرخ شوكآور و تاسفبار است اما هر بعيدي درون مرزهاي
پرگهر محقق ميشود. چندي پيش محمدباقر صدوق در مصاحبهاي گفته
بود كه در سازمان عريض و طويل محيطزيست به پروژههايي مانند احياي
ببرمازندران يا شيرايراني به چشم يك تجربه نگاه ميشود و ممكن است اين
پروژهها موفق باشد يا نباشد كه زمان 10 تا 15 ساله اين موفقيت يا شكست را
اثبات ميكند. سالها تجربه و مطالعه ديگران يعني كشك! به دست توانگر
خودمان چرخ ميسازيم و به زور هم كه شده ببر را احيا ميكنيم. گيريم كه
همچنان در حبسِوحشِ ارم باشند بدون آيندهاي روشن.
در مقايسه با عمر زمين البته 10-15 سال عمر درازي نيست اما اين زمان تقريبا
سه چهارم عمر شير و ببر در اسارت است. افاضات دكتر چونان اوامر مطاع است
كه عندالاقتضا بايد اجرا شود. غافل از اين كه عمر جانوران بيچاره كفاف
نميدهد دستورهاي پشت ميز دكتر را اجرا كنند.
روز جهاني توريسم با توجه به تنوع زيستي برگزار شد. تمام خبرهايي كه اينجا و آنجا منتشر شده به تنوعزيستي پرداخته و آن را ركن ركين گردشگري پايدار لقب دادهاند.
دكتر برهان رياضي، استادي كه بسيار از او آموختم نيز يادداشتي نوشته است و حفاظت تنوع زيستي را مورد تاكيد قرار داده است. به اعتقاد او براي رسيدن به اين هدف باید در نسل امروز برای درست شناختن طبیعت و حفاظت از آن انگیزه ایجاد کنیم. یعنی به جای
يك خبر خوب و دهها خبر بد
هفته پيش از رونمايي كتاب «راه تعيين شده» مجموعه عكسهاي نفيسه مطلق خبر
دادم. اين مراسم با حضور مارينا ماهاتير و دو عكاس معتبر و دو نماينده مجلس
اين كشور و نيز شاعري مالزيايي تبار كانديداي جايزه ادبي نوبل برگزار شد.
مارينا ماهاتير در اين مراسم گفت: «در سال 1993 پروژه تقریبا مشابهای
بین کشورهای آ.س.آن تعریف شد که با موفقیت زیادی همراه بود. زمانی که
عکسهای این مجموعه را دیدم از آن استقبال کردم چرا که این پروژه به طور
اختصاصی به کشور من تعلق داشت. سپس آن را به چند ناشر معرفی کردم اما با
کمال تعجب متوجه شدم که آنها از درگیرشدن در این مسالهمهم امتناع
میکنند.»
وی با اشاره به ناشر کتاب از وی بابت شجاعت و احساس مسئولیتش قدردانی کرد و
گفت: «ما باید به این نکته فکر کنیم که چه اتفاقی برای جامعه ما افتاده که
تا به این حد پرداختن به مسائل اجتماعی حساسیت برانگیز شده است.» مارینا
که مقدمه کتاب را نیز نوشته درباره عکسهای مجموعه گفت:
اين روزها موضوع جاگذاشتن كتاب به شدت داغ شده است. خبرنگاري نوشته است
در اروپا هر كس كتابي را جايي پيدا كند آن را ميخواند، به پايان كه رسد
صفحه اولش را امضا ميكند و در نقطهاي ميگذارد تا نفر بعدي آن را
بردارد و بخواند. مردم هم تشويق ميشوند همين كار را انجام بدهند، كتابي
بخرند و بخوانند و در اين شبكه نامحسوس كتابخواني رها كنند. حالا كه همه
امور در حال جهاني شدن است نوبت به كتابخانه جهاني رسيده است. اجانب وبسايتي هم راهاندازي كردهاند تا شمار اين كتابها و تعقيب آنها نيز ميسر شود.
شماري از هموطنان غيور و حاضر در فضاي مجازي نيز به